Akmescit

Şu andaki hava sıcaklığı :  

İdari Merkezler

Kentler

Akmescit (Simferopol)

Köy ve Kasabalar

Acı İbram (Klüçevoe), Acikeç (Haritonovka), Agaçeli (Lekarstvennoe), Aktaci-Kiyat (Beloglinka), Alma (Kastanovoe), Ana Eli (Zagorskoe), Angara (Perevalnoe), Baydari Yeni (Ravnopole), Bekeli (Jivopisnoe), Besterek (Donskoe), Beşuy (Drovyanka / Drovanka), Bitak (Prigorodnoe), Bogurça (Kamenka), Bor Çokrak (Zavodskoe), Bulganak (Kolçugino), Bulganak-Bodrak (Pojarskoe), Bura (Lazarevka), Burinçi (Podsobnoe), Cabaga Yukari (Petrovka), Cabanak-Takil (Kubanskoe), Caferberdi (Drujnoe), Caga Mamis (Suhoreçe), Canatay (Ivanovka), Cuma Kisekaratuk (Klinovka), Çelmeci (Teploe), Çesmeci (Teploe), Çumakari (Obriv), Çuyke (Çaykino), Dorte (Razdole), Dörtkul (Razdole), Dörtsakal (Razdol), Efendiköy (Komsomolskoe), Eskenderi (Kovilnoe), Eski Orda (Lozovoe), Gacikal (Çistenkoe), Kalmukari (Dmitrovo), Kara Kiyat (Bitumnoe), Karaç (Trudolübovo), Karaça Kangil (Krasnaa Zorka), Kentugan (Teplovka), Kerneuç (Donskoe), Kiçkine (Malenkoe), Kisek-Aratuk (Klinovka), Kontugan (Teplovka), Kostel (Kurgannoe), Koyaş (Vodnoe), Kulçuk Eski (Rodnikovo), Kumbeteli (Solneçnoe), Kurtsı (Ukraynalika / Ukrainka), Lezi (Skvotsovo), Lezi Yeni (Mejgornoe), Mamak (Stroganovka), Mamut Sultan (Dobroe), Menlerçik (Juravlevka), Mollaeli (Dubrovskoe), Mullaeli (Dubrovskoe), Mullaeli (Kamisinka), Sablı Asagi (Partizanskoe), Sablı Yukari (Partizanskoe), Sarabuz / Spat (Gvardeyskoe), Sarabuz Yeni / Novo Sarabuz (Ukromnoe), Saraylı Kiyat (Kahovskoe), Seyhköy (Davidovo), Suinaci (Denisovka), Şumhay (Zareçnoe), Tahtacami (Andrusovo), Takil Cabanak (Arkadevka / Kubanskoe), Tavdair (Lesnolese), Tavel (Krasnolese / Krasnolesye), Tavsanbazar (Privolnoe), Temiraga (Sovhoznoe), Terekeli (Trehprudnoe), Termençi (Spokoynoe), Tolbay (Opuski), Totayköy (Fersmanovo), Tuvatay (Skvortsovo), Uluçokrak (Kurgannoe), Veyrat (Novo Ivanovka), Yagmurtsi Yukari (Fontani), Yanköy Biyük (Mramomoe / Mramornoe), Yenisala (Çaykovskoe).

Akmescit (Simferopol) yönetim birimi 1.859 km2 olup, 104 köy, 3 kasaba ve 1 kentten müteşekkil 520.000 nüfuslu bir rayondur. Rayon merkezi Akmescit’in nüfusu 364.000 (2001), yüzölçümü 109 km²‘dir.

Tarih

Akmescit şehri 15. yüzyılın sonlarında 1. Mengli Giray han döneminde korunaklı bir kale şeklinde kurulmuştur. 1448 yılında Mengli Giray hanın “Kalgay” ünvanıyla yüksek bir makam ihdas ederek bugünkü Akmescit şehrinin güneyinde Salgır ırmağının sağ kıyısında saray, cami ve kışla yaptırıp burayı Kalgaylık merkezi yapması üzerine, ilk önce sarayın karşısında Salgır’ın sol kıyısında küçük bir dış mahalle, sonra da zamanla bu mahallenin arkasındaki taşlık alanda şehir kurulmaya başlanmış, 1508 yılında da Ali bey oğlu Abdurrahman bey tarafından büyük bir cami yaptırılmıştır. Şehir adını bu camiden almıştır.

1665-1666 yıllarında 4. Mehmet Giray hanın konuğu olarak bir yıl kadar Kırım’ın çeşitli bölgelerini gezen Evliya Çelebi’ye göre 17. yy’da Akmescit’te bir – iki katlı ve kiremit örtülü 2000 ev, 200 kadar dükkan, ikisi taş minareli beş cami, üç mahalle mescidi, han ve hamamlar bulunmakta ve şehir halkının tamamını Kırım Tatarları oluşturmaktaydı. Hanlık döneminde Akmescit’in 360 adet köyü ve 10 nahiyesi bulunmaktaydı.

Evliya Çelebi’nin Akmescit hakkında yazdığı tam metin şu şekildedir; “Bahçesaray doğusunda Akmescit bütün Kalgay sultanlarının tahtıdır. İkibin kiremit örtülü kâgir evli mamur şehirdir, ikiyüz dükkânı, iki kapısı, bir tüccar hanı vardır. Ama Sefer Gazi Ağa Sarayı’nın bahçesi methedilmekle bitmez. Beş mihraptır. Kalgay Sultan Sarayı avlusunda Mengli Giray Camii, şehir dışında Abdurrahman Bey Camii meşhurlarıdır. Kapısında (Mengli Giray Han zamanında) 914 (1508) de yapıldığı yazılıdır. Üç mescit, iki medrese, üç tekke vardır. Üç adet sıbyan mektebi, dört çeşmesi, camekânı şadırvanlı, orta sofalı, iki halvetli küçük bir hamamı vardır. Şehrin güney tarafına bitişik kayalar altında bir şehircik daha vardır. Bütün Kalgay sultanların sarayları, kâgir binalı, görünüşlü ve şahnişin ve revzenli müsenna hücreleri var ama Bahçesaray’daki Han Sarayı gibi muhteşem değildir. Ama geniş bir saray meydanında söylemeye değer Taş Minareli Camii vardır. Bu şehircikte 370 kiremit örtülü kâgir, ev vardır. Ayrıca birkaç dükkânı, bir hanı, bir camii mescidi vardır”. Evliya Çelebi’nin bu kadar önem verdiği Akmescit hakkında başka bilgi yoktur.

Evliya Çelebi’den 1783’e kadarki dönemde Akmescit ile ilgili elde yeterince bilgi bulunmamaktadır.

1783’te Kırım Rus işgaline uğradığında 815 kişinin yaşadığı küçük bir kasaba görünümündeki şehrin ismi Simferopol (Toparlayıcı şehir) olarak değiştirildi. Şehir Simferopol adıyla 13 Şubat 1784’te Ruslar tarafından kurulan ve Kırım’ın dışında Taman ve yarımada dışındaki geniş arazileri de içine alan Tavrida (Taurian) eyaletinin (oblastının) merkezi olmuştur. Simferopol’de Türklerin oturduğu kesim Akmescit olarak anılmaya devam etmiştir.

1850’li yıllarda Akmescit’i ziyaret eden Peter Simon Pallas hatıralarında, Akmescit’te diğer Kırım şehirlerinde olduğu gibi, birbirine paralel dar sokakların ve çatıları kiremitle örtülü alçak evlerin bulunduğunu, güzel bahçeler içerisinde garnizona çevrilen bir caminin ve 1797’de Rumlar tarafından inşa edilen bir kilise ile bir de Ermeni kilisesinin yer aldığını yazmaktaydı. Bu dönemde Akmescit şehri 13.000 civarında bir nüfusa sahipti ve bu nüfusun önemli bir kısmını Kırım Tatarları oluşturmaktaydı.

19. yy’da önemli bir ticaret merkezi haline gelen şehir, 1921 yılından 1945’e kadar Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin başkenti olmuştur.

Akmescit 1991’de Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra kurulan Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin de başkentidir.

Günümüzde Akmescit

Akmescit 364.000 civarındaki nüfusuyla Kırım’ın ikinci büyük şehri konumundadır. Çarlık ve Sovyet döneminde yapılan planlamanın etkisiyle düzenli bir görünüme kavuşan şehirde Rus-Sovyet mimarisinin etkisi açıkça görülmektedir.

Akmescit’in ortasından, Kırım’ın en uzun akarsuyu Salgır nehri geçmektedir. Nehrin her iki yanı park ve bahçelerle, gezinti yollarıyla çevrelenmiştir. Akmescit Eski ve Yeni Şehir diye ikiye ayrılmaktadır.

Şehrin herhangi bir bölümüne 40-45 dakikada rahatlıkla yürünebileceği gibi ulaşım sorunu da bulunmamaktadır. Akmescit büyük ve oldukça düzenli sayılabilecek toplu taşıma sistemine, Yalta’ya kadar uzanan dünyanın en uzun ve en yüksek troleybüs hattına, büyük bir demiryolu istasyonuna ve Kırım’ın tek uluslararası havaalanına sahiptir.

Akmescit idari mekez olmasının yanında çeşitli sanayi tesislerine de sahiptir. Özellikle gıda maddeleri imalatı, zirai yatırımlar, inşaat sektörü ve kimya sanayii önemlidir.

Kırım Tatar Milli Meclisi Akmescit’tedir.

Akmescit eğitim kurumları açısından da Kırım’ın en önemli merkezi konumundadır. Tavriya Üniversitesi ve Kırım Tatar Pedagoji Üniversitesi gibi iki önemli üniversite bu şehirde bulunmaktadır. Akmescit’te 1850’ye kadar 16 adet eğitim enstitüsü kurulmuştur. Bunlardan biri de erkekler için olan “Provincial Crown Gymnasium” adlı lisedir.

Şehrin merkezi Karl Marks, Puşkin ve Horkoho sokaklarını çevreleyen trafiğe kapalı bölgedir. Kahve, restoran ve turistik mağazalar bu sokaklarda bulunur. Turizm danışma ofisi de Ukrayna Oteli’nin içindedir.

Şehir aynı zamanda Yunan Ortodoks Kilisesi’nin piskoposluğu ile 7. Rus ordusunun ana karargâhı konumundadır.

Akmescit ve civarındaki tarihi ve mimari eserler ile doğal güzellikler

Kebir Camii

Bakınız : Kebir Camii

Karay Kenesası

Kebir Camii’nin hemen yakınında Karaimskaya Sokağı olarak bilinen sokakta Karay Türklerine ait bir ibadethane (Kenesa) bulunmaktadır. Yakın zamana kadar radyo istasyonu olarak kullanılan bina şimdilerde yeniden asıl sahiplerine iade edilmiştir.

Neapolis Antik şehri

Bakınız: Neapolis

Kırım Tatarlarına Ait Diğer Kurumlar

Kırım Tatar Pedagoji Üniversitesi, Gaspıralı Kırım Tatar Millî Kütüphanesi, Kırım Tatar Akademik Drama Tiyatrosu, Kırım Tatar Dans ve Müzik Topluluğu (Qırım Ansambli), Kırım Tatar Yazarlar Birliği, Kırım Tatar Ressamlar Birliği, Kırım Tatar Hanımlar Birliği, Qardaşlık Gençlik Teşkilatı vs ..

Müzeler

Akmescit’te ziyaret edilebilecek pek çok müze bulunmaktadır. Özellikle kurulma aşamasında olan Kırım Tatar Milli Müzesi’nin dışında; Tarih Müzesi, Ülke Müzesi (Kırım Cumhuriyeti bölge müzesi) ve Simferopol Sanat Müzesi Akmescit’teki en önemli müzelerdir. Kırım müzesi Puşkin ve Hoholya sokaklarının kesiştiği yerdedir. Müzede Kırım’ın tarihi haritaları, mezar taşları, silah gibi yerel eşyalar sergilenir.

Akmescit ve civarındaki diğer yerler

V. M. Dolgorukov şerefine dikilen dikilitaş, Mustyr kültüründen insanların yaşadığı Çukurca mağarası, kızıl mağara ile mermer mağara.

Dünyanın En Uzun ve En Yüksekten Geçen Troleybüs Hattı

Akmescit ile Yalta arasında 86 km uzunluğunda hattır. Dağları aşıp kıyı kentlerine tren hattı ile ulaşmak yerine alternatif olarak 1950’lerde inşa edilmiştir. Hava kirliliği yaratmayan ucuz ulaşım ağıdır (yaklaşık 1,5 US$). Yaklaşık 2 saat sürer. Oldukça uzun ama bir o kadar zevkli bir yolculuktur. Yayla dağlarındaki Angarskiy geçidi hattın en yüksek noktasıdır. Rakım burada 752 metredir. Bu noktadan sonra hat Aluşta‘da kıyıya varır. Aluşta – Yalta arası 41 km’dir. Muhteşem Karadeniz manzarası eşliğinde son durak Yalta’ya varılır.